xelar
Asturianu
editar Pronunciación y silabación: [ ʃeˈlaɾ ]
Verbu
editar- (Física) Pasar un líquidu al estáu sólidu por aición del fríu hasta convertise en xelu.
- (Meteoroloxía) Facer muncho fríu nel ambiente, especialmente pela nueche, baxando de cero graos, hasta convertir en xelu l'agua como'l de la rosada formando una capa delgada y blanca.
- Someter un cuerpu, principalmente alimentos, a una temperatura perbaxo de cero graos, pa que se conserve en bones condiciones ensin descomponese.
- Quedar una persona con fríu, tener la sensación de munchu fríu.
Sinónimos editar
- [3] conxelar
Antónimos editar
- [1] dexelar
- [3] desconxelar
Términos rellacionaos editar
- xelu
- [2] xelada, llucia
- [3] conxelador
Conxugación editar
Tabla de conxugación
Formes non personales | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Infinitivu | xelar | ||||||
Xerundiu | xelando | ||||||
Participiu | singular masculín xeláu, femenín xelada, neutru xelao plural masculín xelaos, femenín xelaes |
||||||
Formes personales | |||||||
yo | tu | vusté él~elli/ella/ello |
nosotros/nosotres~nós | vosotros/vosotres~vós | vustedes ellos/elles |
||
Indicativu | Presente | xelo | xeles | xela | xelamos | xeláis | xelen |
Pretéritu Imperfeutu | xelaba | xelabes | xelaba | xelábemos xelábamos |
xelabeis xelabais |
xelaben | |
Pretéritu Perfeutu | xelé | xelesti xelasti |
xeló | xelemos | xelestis xelastis |
xelaron xelanon |
|
Pret. Pluscuamperfeutu | xelare xelara |
xelares xelaras |
xelare xelara |
xeláremos xeláramos |
xelareis xelarais |
xelaren xelaran |
|
yo | tu | vusté él~elli/ella/ello |
nosotros/nosotres~nós | vosotros/vosotres~vós | vustedes ellos/elles |
||
Suxuntivu | Presente | xele | xeles | xele | xelemos | xeléis | xelen |
Pretéritu | xelare xelara |
xelares xelaras |
xelare xelara |
xeláremos xeláramos |
xelareis xelarais |
xelaren xelaran |
|
yo | tu | vusté él~elli/ella/ello |
nosotros/nosotres~nós | vosotros/vosotres~vós | vustedes ellos/elles |
||
Potencial | Futuru | xelaré | xelarás | xelará | xelaremos | xelaréis | xelarán |
Condicional | xelaría | xelaríes | xelaría | xelaríemos xelaríamos |
xelaríeis xelaríais |
xelaríen | |
- | tu | vusté | nosotros/nosotres~nós | vosotros/vosotres~vós | vustedes | ||
Imperativu | afirmáu | xela | xele | vamos xelar | xelái | xelen | |
negáu | nun xeles | nun xele | nun vamos xelar | nun xeléis | nun xelen |
Traducciones y equivalencies
editar«xelar»: pasar de líquido a sólido y convertise en xelu
«xelar»: facer munchu fríu, principalmente de nueche
«xelar»: someter a munchu fríu, conxelar
«xelar»: quedar con munchu fríu, tener sensación de munchu fríu
Referencies
editar- Diccionariu de la Llingua Asturiana; Academia de la Llingua Asturiana, 2000, Uviéu; ISBN: 84-8168-208-X. Versión on-line.